Każdemu przedsiębiorcy przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT od zakupionych produktów lub usług – oczywiście nie w każdej sytuacji. Niestety wciąż nie brakuje osób, które (świadomie lub nie) działają na szkodę Skarbu Państwa. W przypadku wykrycia nieprawidłowości i udowodnienia przedsiębiorcy niedochowania należytej staranności organy podatkowe mogą cofnąć prawo do odliczenia VAT. Sprawdź, jak nawiązywać kontakty biznesowe i nie dać się wplątać w nadużycia podatkowe.
Czym jest należyta staranność VAT?
Oszuści podatkowi działający na masową skalę potrafią wyłudzać od Skarbu Państwa kwoty rzędu milionów złotych. Bardzo często do osiągnięcia własnych korzyści finansowych wykorzystują uczciwie działające firmy. Jeśli do wyłudzenia VAT doszło w wyniku nieświadomego działania, przedsiębiorca musi udowodnić, że dochował należytej staranności i nie wiedział o przestępczym procederze.
Należyta staranność VAT to wykaz dobrych praktyk przedsiębiorcy w relacjach z innymi podmiotami w zakresie odliczania VAT. „Metodyka w zakresie oceny dochowania należytej staranności przez nabywców towarów w transakcjach krajowych” to dokument, z którym powinna zapoznać się każda osoba, która prowadzi działalność gospodarczą. Jeśli dojdzie do podejrzenia popełnienia przestępstwa lub nadużycia, przedstawiciele Urzędu Skarbowego będą postępować zgodnie z ustaleniami zapisanymi w dokumencie.
Należyta staranność przedsiębiorcy na różnych etapach współpracy z kontrahentem
Dochowanie należytej staranności VAT jest w interesie każdego przedsiębiorcy. Jednym z najważniejszych obowiązków osoby prowadzącej działalność gospodarczą jest weryfikacja nowych kontrahentów. Czerwona lampka ostrzegawcza powinna zapalić się, gdy kontrahent „nie istnieje” w Internecie (nie posiada strony www czy profilu firmy w mediach społecznościowych) lub jako miejsce prowadzenia działalności podał budzący podejrzenia adres.
Należyta staranność przedsiębiorcy nie dotyczy jednak wyłącznie pierwszego kontaktu z prowadzącym działalność podmiotem. Właściciel firmy powinien zachować czujność, gdy kontrahent dokonał płatności gotówką za produkt lub usługę, której wartość przekroczyła 15 000 złotych lub gdy cena towaru w sposób znaczący odbiega od ceny rynkowej. Obowiązkiem przedsiębiorcy jest także regularne sprawdzanie, czy kontrahent jest zarejestrowany jako czynny podatnik VAT.
Skutki niedochowania należytej staranności
Przedsiębiorca, który uczestniczył w transakcji, w której doszło do nadużycia lub przestępstwa, może stracić możliwość odliczenia podatku VAT, jeżeli nie dochował należytej staranności w kontaktach biznesowych.
Sytuacja wygląda jednak inaczej, jeśli kontrola wykaże, że podatnik świadomie naraził Skarb Państwa (a w rezultacie wszystkich podatników) na straty. W takim przypadku ponosi współodpowiedzialność za popełnienie czynu zabronionego. Zgodnie z Kodeksem Karnym Skarbowym może zostać postawiony przed sądem i pociągnięty do odpowiedzialności. Nieuczciwemu przedsiębiorcy grozi kara od 5 do nawet 25 lat pozbawienia wolności w zależności od wartości sfałszowanych faktur VAT.